امسال ۳.۵ برابر متوسط سالانه آزادراه ساخته می‌شود
آزادراه‌های مختلفی در کشور درحال ساخت است و امسال تکمیل ۴ محور اصلی در دستور کار قرار دارد .
خیرالله خادمی ، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور با اشاره به توجه دولت به توسعه حمل و نقل در کشور ، گفت : تکمیل ۴ محور مهم آزادراهی با کاهش مسافت و زمان سفر ، کاهش هزینه ، مصرف سوخت و افزایش ایمنی ، منافع اقتصادی را افزایش می‌دهد و محور ترانزیتی ایران را برای حمل بار جذاب می‌کند .
توسعه راه‌ها به‌عنوان زیرساخت توسعه حمل و نقل ، اهمیت بالایی در کسب درآمدهای ارزی دارد . مهمترین برنامه برای سرعت بخشی به ساخت محورهای شریانی ، کدام است ؟
در حال حاضر ۲ هزار و ۷۰۰ کیلومتر آزادراه در حال بهره‌برداری و هزار و ۵۰ کیلومتر هم در حال ساخت داریم . برنامه این است آزادراه‌هایی که پیشرفت فیزیکی بالا دارند در اولویت بهره‌برداری در سال ۱۴۰۱ قرار بگیرند . ۲۷۵ کیلومتر آزادراه که شامل ۴ آزادراه است ، دارای شرایط برای افتتاح در سال ۱۴۰۱ است . این ۴ آزادراه بالای ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارند .
کدام آزادراه‌ها در اولویت تکمیل است ؟
بخشی از آزادراه شیراز به اصفهان به طول ۲۱۰ کیلومتر با پیشرفت فیزیکی ۹۵ درصد ، آزادراه منجیل - رودبار که ۸ کیلومتر طول و بالای ۸۰ درصد پیشرفت فیزیکی دارد، یک باند از منطقه دو آزادراه تهران - شمال به طول ۲۲ کیلومتر با پیشرفت فیزیکی حدود ۸۲ درصد و قطعات دو و سه آزادراه مراغه - هشترود به طول ۳۵ کیلومتر با پیشرفت فیزیکی ۸۳ درصد ، در اولویت تکمیل و بهره‌برداری است. مجموع طول این ۴ آزادراه ۲۷۵ کیلومتر است که عدد خوبی به نسبت متوسط سالانه ساخت آزادراه است . متوسط ساخت آزادراه در کشور حدود ۸۰ کیلومتر بوده است ، اگر بتوانیم امسال ۲۷۵ کیلومتر آزادراه را به اتمام برسانیم ، عدد ساخت آزادراه ۳.۵ برابر متوسط سالانه می‌شود. اعتبار مورد نیاز اتمام این ۴ طرح آزادراهی ۶ هزارمیلیارد تومان است که ۳ هزارمیلیارد تومان آن سهم دولت و ۳ هزارمیلیارد تومان نیز سهم سرمایه‌گذاران بخش خصوصی است که در ساخت این آزادراه‌ها فعالیت دارند. با توجه به شرایط اقتصادی و سابقه وضعیت اعتباری که در گذشته تخصیص داده شده ، به نظر نمی‌رسد سهم ۳ هزارمیلیارد تومانی دولت بموقع تأمین شود ولی قطعاً ۲۱۰ کیلومتر از این آزادراه‌ها تا پایان سال به بهره‌برداری می‌رسد و قابل افتتاح خواهد بود . اگر حداکثر تا پایان شهریورماه سهم ۳ هزارمیلیارد تومانی دولت تخصیص داده شود ، طول آزادراه ساخته شده ۲۷۵ کیلومتر خواهد بود که می‌تواند یکی از بهترین عملکردها در توسعه شبکه آزادراهی در سال ۱۴۰۱ را رقم بزند .
برای توسعه شبکه ارتباطی در مناطق محروم و استان‌های دورافتاده چه اقداماتی قرار است انجام شود ؟ برای مثال استان سیستانوبلوچستان یکی از استان‌هایی است که بیشتر آمار تلفات جاده‌ای را دارد و علت آن هم توسعه‌نیافتگی زیرساخت‌های حمل‌ونقل در این استان عنوان می‌شود .
در بخش آزادراهی برای ساخت و توسعه ، دو مسأله وجود دارد اول اینکه سرمایه‌گذار بخش خصوصی باید برای سرمایه‌گذاری اعلام آمادگی کند و متناسب با آن ، دولت هم سهم خودش را واریز کند . دوم اینکه پروژه‌های آزادراهی چون عموماً به‌صورت مشارکتی با بخش خصوصی است در نقاطی که از نظر بار ترافیکی امکان احداث آزادراه باشد و صرفه اقتصادی برای سرمایه‌گذار بخش خصوصی فراهم باشد ، امکان ساخت آزادراه ایجاد می‌شود. باتوجه به افزایش هزینه ساخت آزادراه، به همین میزان افزایش هزینه عوارضی که بخش خصوصی برای عبور از آزادراه دریافت می‌کند ، بالا است . به همین دلیل در مناطق محروم، احداث آزادراه حتی مردم را تحت‌فشار می‌گذارد . بنابراین احداث شبکه بزرگراهی در مناطق محروم در اولویت است که صددرصد سرمایه آن را دولت تأمین کند . مثلاً در استان سیستانوبلوچستان اقدامات خوبی در حال انجام است . تقریباً همه محورهای استان در حال تبدیل شدن به بزرگراه است . محور بم - زاهدان که عملاً استان را به مرکز کشور متصل می‌کند و ادامه این محور به سمت زاهدان و زابل در حال اجرا است. محور زاهدان - خاش - ایرانشهر - چابهار نیز به‌عنوان یکی از کریدورهای مهم بزرگراهی در حال عملیات اجرایی است. در سواحل جنوبی استان از چابهار به سمت هرمزگان نیز در قالب کریدور نوار ساحلی جنوب در حال ساخت است ؛ چون سیستانوبلوچستان استان پهناوری است مسیرهای ارتباطی طول زیادی دارد و نیاز به توجه بیشتری در ساخت راه دارد. دولت در سال ۱۴۰۰ بیشترین توجه در توسعه شبکه بزرگراهی در استان سیستانوبلوچستان را انجام داد و نقدینگی تمام تعهدات سفر دولت در این استان تأمین شده و اکثر پروژه‌های استان فعال است. سیستانوبلوچستان فعال‌ترین استان در پروژه‌های راه‌سازی است .
یکی از مهمترین پروژه‌های حمل‌ونقل ، آزادراه تهران - شمال است که بیش از ۳۰ سال ساخت آن طول کشیده است . برنامه تکمیل این آزادراه در دولت سیزدهم چه وضعیتی دارد؟
در منطقه دو آزادراه تهران-شمال با جدیت دنبال می‌شود ، منطقه یک و ۴ زیر بار ترافیک است. در منطقه دو ، یک باند تونل البرز که سخت‌ترین قسمت ساخت در این باند بود، در حال بهره‌برداری است . مابقی منطقه دو این‌گونه اولویت‌بندی شده که با همکاری دولت و سرمایه‌گذار ، تا پایان امسال به بهره‌برداری برسد . از جاده فعلی می‌توان به‌عنوان باند برگشت منطقه دو استفاده کرد. تا انتهای منطقه دو اگر یک باند ساخته شود، به صورت رفت‌وبرگشت می‌توان از این منطقه استفاده کرد . منطقه ۳ آزادراه ۴۷ کیلومتر طول دارد . برآورد ما برای ساخت این منطقه حداقل ۳۰ هزارمیلیارد تومان است، قرار شد با توجه به نیاز منابع مالی سنگین این منطقه ، از جذب سرمایه‌گذاری خارجی هم بتوانیم منابع ساخت منطقه سه آزادراه تهران - شمال را فراهم کنیم. از فاینانس و یا سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی در ساخت منطقه سه آزادراه تهران-شمال استقبال می‌کنیم .
پروژه مهم دیگر آزادراه حرم تا حرم است که تکمیل آن نقش مهمی در کاهش هزینه و افزایش سرعت انتقال بار دارد . تکمیل این محور در چه مرحله‌ای قرار دارد ؟
در گرمسار ، پروژه آزادراه قم - گرمسار و ادامه آن به سمت سمنان را در برنامه داریم . قم - گرمسار به‌عنوان یکی از مهمترین آزادراه‌های کشور به اتمام رسیده و عملاً کنارگذر شرقی تهران است و ترافیکی که از جنوب و مرکز کشور به سمت شمال‌شرق در حرکت است ، دیگر به تهران منتقل نمی‌شود . این ترافیک به سمت گرمسار و از آنجا به شمال‌شرق و شمال کشور می‌رود . ادامه این آزادراه در قالب آزادراه حرم تا حرم از گرمسار به سمت سمنان است که ۱۰۰ کیلومتر در برنامه کاری است و ۵۰ کیلومتر آن در حال اجرا است . تکمیل محور گرمسار - فیروزکوه ، سفر از شهرهای مرکزی و جنوبی کشور به سمت استان‌های شمالی و شمال‌شرقی تسهیل شده و بار ترافیکی محورهای قم - تهران ، تهران - گرمسار ، تهران - فیروزکوه و تهران - آمل کاهش می‌‌یابد .
محور جدیدی در شهرستان گرمسار و استان سمنان مطرح است. این مسیر از گرمسار به سیمین دشت و از آنجا به فیروزکوه است . این مسیر جدید است و با تکمیل آن ترافیک از جنوب به شمال کشور به این مسیر منتقل می‌شود . این مسیر از منطقه خاصی در کنار بستر رودخانه عبور می‌کند ، طراحی جاده آن انجام شده و برای اتمام محدوده استان سمنان به طول ۱۸ کیلومتر ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم تا مسیر به اتمام برسد و تأمین اعتبار آن در حال انجام است .
تکمیل مسیرهایی که به آنها اشاره کردید چه تأثیری بر کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل و افزایش درآمدهای ترانزیتی برای کشور دارد ؟
اگر تمام مسیرهای دارای اولویت ساخت به بهره‌برداری برسد، منافع مالی برای کشور دارد . آزادراه شیراز - اصفهان ۱۴۰ کیلومتر مسیر بین دو شهر و ۲ تا ۲.۵ ساعت زمان سفررا کوتاه می‌کند . این محور ، هم بین دو استان شیراز و اصفهان و هم محور ارتباطی بوشهر و هرمزگان به سمت مرکز کشور است . کوتاهی مسیر ، کاهش مصرف سوخت و افزایش ایمنی برای مسیر آزادراهی مرکز کشور با تکمیل آزادراه شیراز - اصفهان حاصل می‌شود . آزادراه تهران - شمال تأثیر زیادی در رفع موانع گلوگاهی به سمت شمال کشور دارد . مسیر هشترود - مراغه بخش جنوبی استان آذربایجان‌شرقی را به آزادراه تهران - تبریز وصل می‌کند که در نهایت مسیر سفر و حمل بار از این منطقه را به سمت تهران کوتاه می‌کند . ۸ کیلومتر مسیر رودبار - منجیل نقش مهمی در کاهش بار ترافیکی از تهران به سمت رشت دارد . آزادراه قزوین - رشت در این مسیر است . ۸ کیلومتر آزادراه باقیمانده عامل رفع ترافیک این مسیر است . طولانی‌ترین پل آزادراهی به طول ۱۳۰۰ کیلومتر در این منطقه در حال ساخت است . با تکمیل و بهره‌برداری از ۴ آزادراه مهم کشور ، ترانزیت بار نیز متحول خواهد شد .